نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2
استاد روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
3
دانشیار روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
4
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشکده عاوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامیواحد اردبیل، اردبیل، ایران.
5
دانشجوی کارشناس یارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
6
دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشکده عاوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامیواحد اردبیل، اردبیل، ایران.
چکیده
مقدمه: اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بر فرد و جامعه تأثیرات نامطلوبی دارد و درمان‌های موج سوم شناختی-رفتاری نوید بخش درمان این نوع اختلال هستند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیک(DBT) با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) بر کیفیت زندگی و کاهش علائم اختلال نقص توجه/بیش فعالی بود.
روش کار: تحقیق حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود که دارای پیش آزمون-پس آزمون به همراه گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد مرکزی شهر زنجان در سال تحصیلی 98-1397 بود. حجم نمونه شامل 45 نفر بود که به روش نمونه گیری در دسترس در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند (15 نفر در هر گروه). افراد گروه DBT در 12 جلسه و گروه ACT در جلسه مورد مداخله قرار گرفتند درحالی که گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش مقیاس خود گزارشی اختلال نقص توجه/بیش فعالی بزرگسالان ASRS)) و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بود که در مراحل پیش آزمون و پس آزمون اجرا شدند. برای تحلیل داده‌ها در سطح فراوانی از آمار توصیفی و برای تحلیل داده‌ها در سطح استنباطی از آمون‌های T ، تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) و برای مقایسه‌ای اثر بخشی درمان‌ها از آزمون تعقیبی LSD استفاده گردید. داده‌ها در SPSS25 تحلیل شدند.
نتایج: نتایج نشان داد هر دو درمان ACT و DBT بر روی ADHD و کیفیت زندگی نسبت به گروه کنترل اثربخش‌تر بوده‌اند. در مرحله تعقیبی آزمون LSD نشان داد که DBT در کاهش علائم تکانشگری/بیش‌فعالی(002/0>P) و نقص توجه(001/0>P) اثر بخشی مطلوب‌تری نسبت به ACT دارد. همچنین در مقایسه این دو درمان بر کیفیت زندگی مشخص شد در مولفه‌های کیفیت زندگی کلی(008/0P<)، سلامت روان(000/0>P) ، کیفیت زندگی جسمی(00/0>p) و کیفیت زندگی محیطی(000/0 >p) ACT اثر بخشی مطلوب‌تر ی نسبت به DBT داشته است. درحالی که در خرده مقیاس کیفیت زندگی اجتماعی اثر بخشی یکسانی داشته‌اند.
نتیجه گیری: درمجوع نتایج این پژوهش حاکی از عملکرد بهتر DBT برا ی علائم ADHD و ACT بر کیفیت زندگی است، لذا در مراکز بالینی این درمان‌ها می‌تواند برای کنترل تکانشگری، نقص توجه و افزایش کیفیت زندگی به کار گرفته شوند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Comparing the effectiveness of dialectical behavioral therapy with acceptance-based therapy and commitment to quality of life and reducing symptoms of attention deficit hyperactivity disorder
نویسندگان [English]
-
Mohsen Bayat
1
-
Mohammad Narimani
2
-
Sajad Basharpour
3
-
Mohsen Fekri Sheeran
4
-
Keyvan Soraya Taifee Dalai
5
-
Fardad Dedar Talesh Mickaeli Ardebil
6
1
M.A.Student of Clinical Psychology, Faculty Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Moohghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2
Professor of Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
3
Associate Professor of Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
4
M.A Clinical Psychology, Faculty Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ardabili Branch, Islamic Azad University, Ardabili, Ardabil, Iran
5
M.A. Student of Psychology General, Faculty Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Moohghegh Ardabili, Ardabil, Iran
6
M.A. Student of Clinical Psychology, Faculty Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ardabili Branch, Islamic Azad University, Ardabili, Ardabil, Iran
چکیده [English]
Abstract
Introduction: Attention deficit / hyperactivity disorder has adverse effects on the individual and the community. Third-wave cognitive-behavioral therapies are promising therapies for this type of disorder. Therefore, the aim of this study was to compare the effectiveness of dialectical behavioral therapy (DBT) with acceptance and commitment therapy (ACT) on quality of life and to reduce the symptoms of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD).
Methods: The present study was a semi-experimental and pre-test-post-test with control group. The statistical population of the study consisted of all students of Azad University of Zanjan in the academic year of 1969-98. The sample size consisted of 45 persons who were selected by available sampling in two groups of experimental and one control group (15 in each group). The DBT group was interviewed at 12 sessions and the ACT group, while the control group did not receive any treatment. The research tools were self-reported attention deficit hyperactivity disorder (ASRS) and World Health Organization Quality of Life Questionnaire, which were conducted in pre-test and post-test phases. Descriptive statistics were used to analyze the data. For analyzing the data at the inferior level of T-amines, multivariate analysis of variance (MANOVA) and LSD post hoc test, for comparing the efficacy of the treatments. Data were analyzed in SPSS-25.
Results: The results of both ACT and DBT treatments on ADHD and quality of life were more effective than control group. In the follow up phase, the LSD test showed that DBT was more effective than ACT in reducing impulsivity / hyperactive symptoms (P <0.002) and attention deficit (P <0.001). Comparison of these two treatments on quality of life was found in the components of overall quality of life (P <0.008), mental health (P <0.001), quality of life (p <0.000) and environmental quality of life (P<0/000) ACT has a more favorable efficacy than DBT. While they have had the same effect on the subscale of social life quality.
Conclusion: The results of this study suggest that DBT is better for ADHD and ACT symptoms of quality of life, so in clinical centers, these treatments can be used to control impulsivity, attention deficit hyperactivity disorder and improve quality of life.
کلیدواژه‌ها [English]
-
ACT
-
DBT
-
Attention Deficit / Hyperactivity Disorder
-
Quality of Life
)