مطالعه‌ی فراسنجه‌های زیستی پشه آنوفل استفنسی بیوتایپ میزورنسیس در چهار کیفیت آبی مناطق مختلف ایران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حشره شناسی پزشکی و انگل شناسی پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 گروه حشره شناسی پزشکی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس

3 بخش مالاریا و ناقلین، انستیتو پاستور ایران

4 گروه حشره شناسی، دانشگاه ویرجینیا تک ،آمریکا

10.22038/mjms.2025.87710.4995

چکیده

مالاریا از قدیمی‌ترین بیماری‌های انگلی ایران است و آنوفل استفنسی به عنوان یکی از ناقلین اصلی این بیماری در خاورمیانه و جنوب آسیا شناخته می‌شود. این گونه اخیراً به مناطق آفریقایی نیز گسترش یافته است. مطالعه حاضر به بررسی فراسنجه‌های زیستی بیوتایپ میزورنسیس آنوفل استفنسی در چهار منبع آبی مختلف ایران (چاه‌نیمه‌های سیستان و بلوچستان، رود کرخه خوزستان، آبشار علی‌آباد گلستان و رودخانه میناب هرمزگان) در انسکتاریوم ملی انستیتو پاستور پرداخته است.
پشه‌ها در شرایط کنترل‌شده (دمای 2±27 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5±75% و دوره نوری 12:12 ساعت) پرورش یافتند. پارامترهای زیستی شامل نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، امید به زندگی، زمان یک نسل (T) و نرخ خالص تولیدمثل (R0) اندازه‌گیری شد. همچنین تعداد تخم‌ها، مرگ‌ومیر، نسبت جنسی و میزان تفریخ تخم مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها نشان داد بیوتایپ آنوفل استفنسی میزورنسیس بالاترین مقادیر R0، λ و T را در آب‌های مناطق شرقی و جنوبی ایران دارد. طول دوره یک نسل 14.64 تا 17.01 روز متغیر بود. بیشترین نرخ بقای ماده‌های بالغ در آب‌های شرق (41/0) و کمترین در غرب (33/0) مشاهده شد. در نرها نیز بالاترین بقا در شرق (27/0) و کمترین در غرب (2/0) ثبت گردید. این نتایج حاکی از سازگاری بالاتر بیوتایپ میزورنسیس با آب‌های شرق ایران نسبت به سایر مناطق است که می‌تواند در برنامه‌ریزی کنترل مالاریا مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Biological Parameters of Anopheles stephensi Biotype mysorensis in Four Water Qualities Across Different Regions of Iran

نویسندگان [English]

  • Maryam Kamali 1
  • Mehdi Shabanipoor 2
  • Abbasali Raz 3
  • Igor Sharakhov 4
1 Department of Medical Entomology and Parasitology, Faculty of Medical Sciences, Tarbiat Modares Univesity,Tehran, Iran
2 Department of Medical Entomology, Faculty of Medical Sciences, Tarbiat Modares University
3 Malaria and Vector Research Group, Biotechnology Research Center, Pasteur Institute of Iran,
4 Department of Entomology, Virginia Tech, USA
چکیده [English]

Malaria is one of the oldest parasitic diseases in Iran. Among malaria vector mosquitoes, Anopheles stephensi is a major human malaria vector across the Middle East and South Asia, including the Indian subcontinent and Pakistan, extending westward through Iran and Iraq to the Middle East and Arabian Peninsula. Recently, this species has spread to parts of Africa, raising concerns about increased malaria transmission in new areas. Anopheles stephensi exists as intermediate, type, and mysorensis biotypes. This study aimed to evaluate the biological parameters of Anopheles stephensi biotype mysorensis in water from Chah-Nimeh reservoirs (Sistan and Baluchistan), Karun River (Khuzestan), Aliabad Waterfall (Golestan), and Minab River (Hormozgan) at the National Insectarium of Iran, Pasteur Institute.
Mosquitoes were reared under controlled conditions (27±2°C, 75±5% relative humidity, 12:12 light-dark cycle). Key life table parameters—finite population growth rate, mean generation time, net reproduction rate, eggs laid, mortality rates, sex ratio, and egg hatching rates—were analyzed. Results showed that the mysorensis biotype exhibited the highest values of R, λ, R0, and T in eastern and southern waters of Iran, with greater adaptation to eastern water quality. Generation time ranged from 14.64 to 17.01 days. The highest net reproduction rate (R0) was observed in eastern (104) and southern (102.44) regions.
Female adult survival rates in southern, northern, eastern, and western waters were 0.39, 0.38, 0.41, and 0.33, respectively, while male survival rates were 0.25, 0.25, 0.27, and 0.2. Overall, Anopheles stephensi biotype mysorensis showed the highest adaptability to eastern Iran’s water compared to other regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anopheles stephensi
  • Mysorensis biotype
  • Biological parameters
مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 26 مرداد 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار