نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 -استادیار بیماریهای کلیه، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
2 دستیار بیماریهای داخلی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction
The level of 1’25 dihydroxy vitamin D begins to decline early in the course of chronic kidney disease, owing to the decline in proximal tubular production of 1α hydroxylase . Vitamin D plays an essential role in muscle function, immune system, bone metabolism and cardiovascular.in addition to 1, 25 dihydroxy vitamin D, the level of 25 hydroxy vitamin D is decreased in uremic patients.
Materials and Methods
This cross sectional study was performed in summer 1391 in hemodialysis centers of Loghman Hakim and Ashrafi Esfahani hospital. Inclusion criteria were adequate dialysis delivery with KT/V>1.2, age>15, serum albumin>3.5 and not missing dialysis more than two sessions in each month. The exclusion criteria were being on dialysis less than 3 months, Presence of Catabolic states (malignancy, and HIV).Calcium, Phosphor, Hemoglobin ,parathyroid hormone ( PTH),25 hydroxy D (25 OHD) and C-Reactive protein ( CRP) were tested for all.
Results
135 Patients, 62 were male (51%) and 66 were Females (69%) 85 patients (63%) had 25 OHD deficiency.43 patients had normal level and 7 Patients (5.2%) had toxic level.
Conclusion
This study showed that 25 OHD Deficiency is common in our country and 25OHD supplements are useful for these patients. Therefore It was recommended to test the level of 25 OHD of the patients frequently. The removal of 25 OHD would result in functional improvement of patients.
Acknowledgement:The authors especially acknowledge for the nurses of dialysis units for their collaboration.
Confelict of interest: None declared.
کلیدواژهها [English]
مقدمه
سطح سرمی 25و1 دی هیدروکسی ویتامین D 2 D)(1,25 (OH ) که فرم فعال ویتامینD است، در سیر نارسایی مزمن کلیه به سرعت کاهش پیدا میکند که ناشی از کاهش تولید α 1 هیدروکسیلاز درتوبول پروگزیمال کلیه است و منجر به پیشرفت هایپرپارا تیروئیدی ثانویه می شود (1). به دنبال این تغییرات عملکرد فیزیکی بیمار مختل می شود (2-5). هایپر پارا تیروئیدی ثانویه در نارسایی مزمن کلیه ((CKD[1] و مرحله انتهایی بیماری کلیویESRD) ()[2] در پاسخ به اختلال در ترشح پاراتورمون (PTH)[3] ناشی از تغییر در سطح سرمی کلسیم و فسفر و کاهش 25 هیدروکسی ویتامینD D)( (25 (OH رخ می دهد (6). گرچه نقش مولکولی ویتامین D در عضلات اسکلتی کاملاً شناخته است، اخیراً تمرکز بر ویتامینD در بیمارانESRD جهت جلوگیری و درمان هایپر پاراتیروئیدی ثانویه و تاثیرآن بر متابولیسم استخوان و کلسیفیکاسیون بافتی است (7) .
ویتامین D نقش اساسی در رشد عضلات و انقباض عضلات دارد و از طریق انتقال کلسیم وفسفر انقباض عضلات را تنظیم میکند (8، 9). مطالعات متعددی در حیوانات و انسان نقش کمبود ویتامینD را بر جنبه های مختلف عملکرد سلول عضلانی نشان داده اند (10-13). کمبود ویتامین D با کاهش سایز عضله و کاهش قدرت عضله به ویژه در عضلات بزرگ اکستانسور و فلکسور اندام تحتانی همراهی دارد و منجر به کاهش فعالیتهای فیزیکی و افتادنهای مکرر در افراد مسن می شود (14-16، 18). شواهدی وجود دارد که این اختلالات می تواند با تجویز مکمل ویتامین Dبهتر شود (18).
علاوه بر کاهش 1,25 (OH ) 2 D،بیماران اورمیک ممکن است کمبود 25هیدروکسی ویتامین D هم داشته باشند.کاهش 25(OH)D سبب اختلال عملکرد عضلانی در بیماران غیر اورمیک می شود، اما تاثیرش بر عملکرد عضلانی در بیماران اورمیک نا شناخته است (19-23). در یک مطالعه که در سال 2010 توسط دکتر هف[4] و همکاران انجام شد، مشاهده شد که کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D در بیماران اورمیک بسیار شایع است که با مطالعات قبلی همخوانی داشته است (24-30).
ویتامین D علاوه بر نقشی که در متابولیسم استخوان و مواد معدنی دارد،در فیزیولوژی سایر ارگانها نظیر اندروکرین و کاردیو واسکولروسیستم ایمنی نیز تاثیر دارد (31). کمبود D(OH) 25 با طیف وسیعی از بیماری ها از قبیل سرطان های مختلف همراهی دارد یک RCT اخیرنشان داده است که کوله کالسیفرول نقش حفاظتی در مقابل سرطان ها دارد (32، 33).
روش کار
این مطالعه توصیفی مقطعی در تابستان 1391 در مراکز دیالیز بیمارستان لقمان حکیم و بیمارستان شهید اشرفی اصفهانی در شهر تهران بر زنان و مردانی که هفته ای 3 بار دیالیز می شوند انجام شد. معیار های ورود به مطالعه، کفایت دیالیز (KT/V>2/1 (کمپلیانس خوب دیالیز (عدم ترک دیالیزبیش تر از 2 بار در ماه )، سن بیشتر و مساوی15 سال و آلبومین سرم بیشتر و مساوی 5/3 بود. معیارهای خروج از مطالعه، مدت دیالیز کمتر از 3 ماه ، فاز کاتابولیک نظیر بدخیمی و HIV و عفونت فعال بود.KT/v از روی چارت بیماران دیالیزی به روش کامپیوتری محاسبه شد. برای هر بیمار داده های سن، جنس، شاخص توده بدنی (BMI)، علت نارسایی کلیه، وجود دیابت و سایر بیماریهای همراه ثبت شد.کلسیم (Ca)، فسفرPT))، 25 هیدروکسی ویتامین D(ng/ml)، البومین (gr/dl)،C- reactive protein (CRP کمی) (mg/dl)، پاراتورمون (pg/l)، هموگلوبین (Hb)، تعداد پلاکت و تعداد گلبولهای سفید برای هر بیمار در یک ازمایشگاه قبل از انجام دیالیز اندازه گیری شد. جهت محاسبات اماری از نرم افزار کامپیوتری SPSS 16 استفاده شد.از آمار توصیفی میانگین وانحراف استاندارد و از امار استنباطی کای اسکوئر و کراس تب محاسبه شد.
نتایج
در این مطالعه 135 بیمار مورد بررسی قرار گرفتند.69 نفر مرد (51% ) و66 نفر زن بودند (49%) .(میانگین 49/1 و انحراف معیار 5/0 ) از نظر سن بیماران به دو گروه 15-45 سال و 45-85 سال تقسیم شدند که21 نفر (6/15%) در گروه 15-45 سال و 114نفر(4/84%) در گروه سنی 45-85 سال بودند. (میانگین 84/1 و انحراف معیار 36/0). 59 نفر (7/43%) دیابت داشتند و 76 نفر (3/56%) دیابت نداشتند (میانگین 56/1 و انحرف معیار 49/0). از نظرBMI ، بیماران به 5 گروه تقسیم شدند 13 نفر (%6/9) در گروهBMI کمتر از طبیعی (15-20) ، 20 نفر (9/51% ) در گروه BMI طبیعی (20-25 ) ، 32 نفر (7/23% ) در گروه 25-30، BMI ، 19 نفر (14%) در گروه BMI بیشتر مساوی 30 و 1 نفر (7/0%) در گروه BMI >40 بود (میانگین 44/7 و انحراف معیار 87/0). از 135 بیمار 69 نفر مرد (51%) و66 نفر زن (49%) بودند. 85 نفر (63%) کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D، 43 نفر (9/31%) سطح طبیعی و7 نفر (2/5%) سطح توکسیک ویتامینD را داشتند.
بحث
طبق نتایج این مطالعه کمبود 1،25 دی هیدروکسی ویتامین D در بیماران اورمیک شایع است که ثانویه به کاهش فعالیت α1 هیدروکسیلاز می باشد.
مطالعه حاضر نشان داد که کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D همچنان در کشور ما در بیماران اورمیک شایع است که مطابق با مطالعه دکتر هف می باشد (24). مطالعات نشان می دهد که ویتامینD یک مهار گر قوی سیستم رنین انژیو تانسین (RAS)6 و مسیر NF-KB7 می باشد (34-35). در مطالعات انسانی سطح پایین ویتامین D با سطح بالای رنین و انژیو تانسین 2 همراهی دارد (36). این دو مسیر RAS وNF-KB نقش مهمی درپروسه پاتوژنز آسیب کلیوی دارند (37). 25هیدروکسی ویتامینD می تواند کاهش عملکرد کلیه را با پیشرفت میکرو آلبومنیوری تقویت کند که خود آلبومینوری به تنهایی پیشگویی کننده پیشرفت CKD و عوارض کاردیوو اسکولر است (38 - 40). کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D با آلبومینوری، پیشرفت به سمتESRD و مرگ و میر همراهی دارد و سطح بالای 25 هیدرکسی ویتامینD سبب بقای بیشتر در بیماران CKD می شود (21، 41، 42، 44).
مکمل ها 25 هیدروکسی ویتامینD ممکن است علاوه بر تحریک تولید 25 و 1 دی هیدروکسی ویتامین D در ایجاد یک سوبسترا برای عملکرد خارج کلیوی غیروابسته به کلیه و عملکردα1هیدرکسیلاز در بیماران اورمیک شدید سودمند باشند. بنابراین یک سطح طبیعی 25 هیدروکسی ویتامینD ممکن است حتی در غیاب فعالیت α 1هیدروکسیلاز کلیوی مفید باشد (24).
نتیجه گیری
با توجه به شیوع کمبود 25 هیدروکسی ویتامینD در بیماران دیالیزی کشورمان، توصیه می شود در تمامی این بیماران به شکل متناوب سطح 25 هیدروکسی ویتامینD چک شود تا درصورت کمبود با جبران آن یتوان ازعوارض جلوگیری کرد.
این مطالعه توصیفی مقطعی در تابستان 1391در مراکز دیالیز بیمارستان لقمان حکیم و بیمارستان شهید اشرفی اصفهانی در شهر تهران بر زنان و مردانی که هفته ای 3 بار دیالیز می شوند انجام شد. معیار های ورود به مطالعه ، کفایت دیالیز(KT/V>1.2) کمپلیانس خوب دیالیز (عدم ترک دیالیزبیش تر از 2 بار در ماه، سن بیشتر و مساوی51 سال و آلبومین سرم بیشتر و مساوی 5/3 بود . معیارهای خروج از مطالعه ، مدت دیالیز کمتر از 3 ماه ، فاز کاتابولیک نظیر بدخیمی و HIV و عفونت فعال بود .KT/vاز روی چارت بیماران دیالیزی به روش کامپیوتری محاسبه شد . برای هر بیمار داده های سن،جنس،شاخص توده بدنی (BMI )،علت نارسایی کلیه ،وجود دیابت و سایر بیماریهای همراه ثبت شد.کلسیم (Ca)، فسفرPT))، 25 هیدروکسی ویتامین D (ng/ml)، البومین (gr/dl)،C- reactive protein (CRP کمی) (mg/dl)،پاراتورمون (pg/l) ،هموگلوبین (Hb )،تعداد پلاکت و تعداد گلبولهای سفید برای هر بیمار در یک ازمایشگاه قبل از انجام دیالیز اندازه گیری شد.
جهت محاسبات اماری از نرم افزار کامپیوتری SPSS استفاده شد. از آمار توصیفی میانگین وانحراف استاندارد و از امار استنباطی کای اسکوئر و کراس تب محاسبه شد.
نتایج
در این مطالعه 135 بیمار مورد بررسی قرار گرفتند.69 نفر مرد (51% ) و66 نفر زن بودند (49%) .(میانگین 49/1 و انحراف معیار 5/0 ) از نظر سن بیماران به دو گروه 15-45 سال و 45-85 سال تقسیم شدند که21 نفر (6/15%) در گروه 45- 15 سال و 114نفر(4/84%) در گروه سنی 45-85 سال بودند . (میانگین 84/1 و انحراف معیار 36/0 ) .59 نفر ( 7/43% ) دیابت داشتند و 76 نفر (3/56%) دیابت نداشتند (میانگین 56/1 و انحرف معیار 49/0) از نظرBMI ، بیماران به 5 گروه تقسیم شدند 13 نفر (%6/9) در گروه BMI کمتر از طبیعی (20-15) ، 20 نفر (% 9/51 ) در گروه BMI طبیعی ( 25-20 ) ، 32 نفر % 7/23 ) در گروه 30-25، BMI ، 19 نفر ( 14% ) در گروه BMI بیشتر مساوی 30 و 1 نفر ( %7/0) در گروه BMI >40 بود ( میانگین 44/7 و انحراف معیار 87/0)
از 135 بیمار 69 نفر مرد (51%) و66 نفر زن (49%) بودند.85 نفر (63%) کمبود25 هیدروکسی ویتامین D، 43 نفر (9/31%) سطح نرمال و7 نفر (5.2%) سطح توکسیک ویتامین D را داشتند.
بحث
کاملا مشخص است که کمبود1،25 دی هیدروکسی ویتامین D در بیماران اورمیک شایع است که ثانویه به کاهش فعالیت α1 هیدروکسیلاز می باشد.
مطالعه حاضر نشان داد که کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D همچنان در کشور ما در بیماران اورمیک شایع است که مطابق با مطالعه دکتر هف می باشد (24).
مطالعات نشان می دهد که ویتامین D یک مهار گر قوی سیستم رنین انژیو تانسین (RAS)[1] و مسیر NF-KB می باشد (34-35). در مطالعات انسانی سطح پایین ویتامین D با سطح بالای رنین و انژیو تانسین 2 همراهی دارد(36). این دو مسیر RAS وNF-KB نقش مهمی درپروسه پاتوژنز آسیب کلیوی دارند(37).25 هیدروکسی ویتامین D می تواند کاهش عملکرد کلیه را با پیشرفت میکرو آلبومنیوری تقویت کند که خود آلبومینوری به تنهایی پیشگویی کننده پیشرفت CKD و عوارض کاردیوو اسکولر است (38-40). کمبود 25 هیدروکسی ویتامین D با آلبومینوری، پیشرفت به سمتESRD و مرگ و میر همراهی دارد و سطح بالای 25 هیدرکسی ویتامینD سبب بقای بیشتر در بیماران CKD می شود (21، 41، 42، 44).
مکمل ها 25 هیدروکسی ویتامین D ممکن است علاوه بر تحریک تولید 25 و 1 دی هیدروکسی ویتامین D در ایجاد یک سوبسترا برای عملکرد خارج کلیوی غیروابسته به کلیه و عملکردα1هیدرکسیلاز در بیماران اورمیک شدید سودمند باشند. بنابراین یک سطح طبیعی 25 هیدروکسی ویتامینD ممکن است. حتی در غیاب فعالیت α 1هیدروکسیلاز کلیوی مفید باشد (24).
نتیجه گیری
با توجه به شیوع کمبود 25 هیدروکسی ویتامینD در بیماران دیالیزی کشورمان، لذا توصیه می شود در تمامی این بیماران به شکل متناوب سطح 25 هیدروکسی ویتامین D چک شود تا درصورت کمبود با جبران آن یتوان ازعوارض جلوگیری کرد .