تأثیر آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر تنیدگی و احساس گرفتاری مادران کودکان با بیش‌فعالی- نقص توجه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

2 گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، زاهدان، ایران.

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر تنیدگی  و احساس گرفتاری مادران دارای کودک با بیش­فعالی-نقص توجه در شهر زاهدان بود.
روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه­آزمایشی با پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه کنترل در سال 1397  بوده و جامعه آماری تمامی‎کودکان مبتلا به اختلال بیش­فعالی- نقص­توجه در شهر زاهدان بود. نمونه­گیری در این مطالعه به­صورت در دسترس بود. بدین ترتیب که از بین کودکانی که به همراه مادرن خود به مرکز مشاوره ارجاع داده میشود، بعد از اجرای مقیاس تشخیص بیش­فعالی کانرز، 34 کودک انتخاب شد و سپس مادران این کودکان به­صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. اعضای هر دو گروه (مادران کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی-نقص توجه) مقیاس احساس گرفتاری و شاخص تنش والدگری را پیش از مداخله تکمیل نمودند. برنامه آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری در طی نه جلسه یک ساعته به­صورت گروهی و به­مدت دو ماه در گروه آزمایش اجرا شد. ﮔﺮوه گواه ﺗﺤﺖ ﻫﯿﭻ آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و در ﺟﻠﺴﻪ آﺧﺮ ﻫﻢ پس‌آزمون ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﮔﺮوه اﺟﺮا ﺷد. برای تجزیه وتحلیل داده‎هاآزمون شاپیرو ویلک، آزمون لوین، آزمون باکس، لامبدای ویلکز و تحلیل کواریانس با استفاده از نرم‌افزار SPSS-20 استفاده شد.
نتایج: یافته­ها نشان دادند که آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری موجب بهبود تنیدگی  و احساس گرفتاری مادران کودکان دارای بیش­فعالی- نقص توجه شده است. تفاوت نمره به دست آمده در گروه آزمایش و کنترل معنی‌دار بود (05/0< p).
نتیجه گیری: باتوجه به یافته­های پژوهش مبنی بر اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری، می‎توان از این روش برای کاهش مشکلات روانشناختی این گروه از مادران بهره برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Efficacy of Cognitive-Behavioral Stress Management Training on the Stress and Entrapment of Mothers of Children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Sanagavi Moharrar 1
  • Mozhgan Erfani 2
  • Azam Akbarizadeh 2
1 Department of Psychology, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
2 2 Department of Psychology, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
چکیده [English]

Abstract
Introduction: The purpose of this study was to investigate the efficacy of cognitive-behavioral stress management training on the stress and entrapment of mothers of children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Zahedan.
Methods: The present study was a semi-experimental, pre-test and post-test with the control group that was conducted in 2018 and the statistical population of all children with Attention-deficit/hyperactivity disorder in Zahedan. Sampling was the convenience in this study. So, among the children who were referred to the counseling centers with their mothers, 34 children were selected after the Conner's overactive diagnostic scale, and then the mothers of these children were randomly assigned to the experimental and control groups. The members of both groups (mothers of children with ADHD) completed the sense of entrapment and parental stress index before the intervention. Cognitive-behavioral stress management training program was conducted in a nine-hour sessions group and two months in the experimental group. The control group did not receive any training, and in the final session, the post-test was performed for both groups. To analyze the data, Shapiro Wilk test, Levene's test, Box test, Lambda Wilcox and covariance analysis was used by using SPSS-20 software.
Result: The findings of this study showed that cognitive-behavioral stress management training improves the stress and entrapment of mothers of children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. The difference in the score in the experimental and control groups was significant (p <0.05).
Conclusion: Based on the findings of the research on the effectiveness of cognitive-behavioral stress management training, this method can be used to reduce the mothers' psychological problems of this group.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Behavioral Stress Management
  • Stress
  • Entrapment
  • Mother
  • Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder