اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر همجوشی شناختی و خودتنظیمی هیجانی همسران جانبازان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی بالینی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

3 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر همجوشی شناختی و خودتنظیمی هیجانی همسران جانبازان انجام گرفت. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی (با گروه آزمایش و گواه) با طرح سه مرحله‌ای (پیش‌آزمون- پس‌آزمون- پیگیری) و دوره پیگیری دو ماهه بود. در این پژوهش جامعه آماری را همسران جانبازان اعصاب و روان مراجعه کننده به مرکز مشاوره شاهد (تحت نظر بنیاد شهید و امور ایثارگران) شهر مشهد در فصل تابستان و پاییز سال 1401 تشکیل دادند. در این پژوهش تعداد 51 همسر جانباز با روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش (26 نفر) و گواه (25 نفر) جایدهی شدند. گروه آزمایش درمان شناختی- رفتاری را طی ده هفته در ده جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه همجوشی شناختی (گیلاندرز و همکاران، 2010) (CFQ) و پرسشنامه خودتنظیمی هیجانی (گروس و جان، 2006) (ESRQ) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که درمان شناختی- رفتاری بر همجوشی شناختی (0001>P) و خودتنظیمی هیجانی (0001>P) همسران جانبازان تأثیر معنادار دارد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان چنین نتیجه گرفت که درمان شناختی-رفتاری با شناخت افکار خودآیند منفی، خطاهای منطقی، عینی سازی افکار و روش‌های پرهیز از کلی‌نگری و بررسی طرح‌واره‌ها و شناخت‌های بنیادی می‌تواند با ایجاد مهارت‌های شناختی و فنون رفتاری جدید سبب کاهش همجوشی شناختی و بهبود خودتنظیمی هیجانی همسران جانبازان شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy on Cognitive Fusion and Emotional Self-Regulation of Spouses of Veterans

نویسندگان [English]

  • MASOMEH REJAEI 1
  • maryam nasri 2
  • Fatemeh Shahabizadeh 3
1 PhD student in clinical psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.
3 Associate Professor, Department of Psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted to investigate The effectiveness of cognitive behavioral therapy on cognitive fusion and emotional self-regulation of spouses of veterans. The present study was semi experimental (with experimental and control groups) with three-stage (pretest, posttest, follow-up) and two-month follow-up period design. In this research, the statistical population was formed by the spouses of neurology and psychiatry veterans who referred to the Shahid Counseling Center (under the supervision of the Martyr and Veteran Affairs Foundation) in Mashhad in the summer and fall of 2022. 51 spouses of veterans were selected through Voluntary sampling method and randomly accommodated into experimental (26 women) and control groups (25 women). The experimental group received ten ninty-minute sessions of cognitive behavioral therapy during eight weeks. The applied questionnaires included cognitive fusion questionnaire (Gillanders et al, 2010) (CFQ) and emotional self-regulation questionnaire (Gross, John, 2003) (ESRQ). The data from the study were analyzed through mixed ANOVA method via SPSS23 software. The results showed that emotion focused therapy has significant effect on the cognitive fusion (P<0001) and emotional self-regulation (P<0001) of the spouses of veterans. According to the findings of the present study it can be concluded that cognitive-behavioral therapy allows people to recognize negative spontaneous thoughts, logical errors, objectification of thoughts and methods of avoiding generalizations and examining basic schemas and cognitions. This process has led to the acquisition of new cognitive skills and behavioral techniques, and in this way, cognitive fusion is reduced and the emotional self-regulation of veterans' wives is improved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotion focused therapy
  • cognitive fusion
  • emotional self-regulation
  • spouses of veterans

مراجع

اصلی‌آزاد، مسلم.، منشئی، غلامرضا.، قمرانی، امیر. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و تحمل ابهام دانش‌آموزان مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی، فصلنامه روان شناسی افراد استثنایی، 9(36)، 33-53.
اکبری، م.، شخمگر، ز.، ثناگو، ا.، نصیری، آ.، آهنگی، ا.، خالقی، ح.، محمدپور، م.، کرامی، ا. (1400). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان شناختی رفتاری بر مهارت های ارتباطی و حل مساله و سلامت روان در زوجین دارای تجربه فرازناشویی. روان پرستاری، 9(1)، 1-10.
آقایی پور گواسرایی، مائده.، طاولی، آزاده.، کمال، اکرم السادات.، غفوری غلامی، زینب. (1398). مقایسه اثربخشی سه روش درمانگری مبتنی بر طرحواره, شناختی-رفتاری و ذهن آگاهی بر کاهش اضطراب و افسردگی همسران جانبازان. روانشناسی بالینی و شخصیت، 17(1)، 123-134.
تقوایی‌نیا، علی. (1399). رابطه دشواری در تنظیم هیجان با کیفیت زندگی همسران جانبازان: نقش واسطه ای عواطف مثبت و منفی. ارمغان دانش، 25(2)، 392-406.
حجتی، حمید.، ساربانی، اعظم.، علی محمدزاده، خدیجه. (1396). ارتباط تجارب معنوی روزانه با استرس ادارک شده در همسران جانبازان استرس پس از سانحه جنگی. مجله طب نظامی، 19(2)، 135-142.
حسنی، جعفر.، محمودی، نگار.، گوهری، سمیرا.، شاهمرادی‌فر، طیبه. (1394). رابطه راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و همجوشی فکر با مشکلات بین‌فردی. فصلنامه روان شناسی بالینی، 7(3)، 49-60.
دهقان، فاطمه.، پیری کامرانی، مرضیه.، گلی، رحیم.، رحمانی، هادی. (1395). تاثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر رضایت زناشویی، دلزدگی زناشویی و سلامت روان همسر جانباز، فصلنامه زن و جامعه، 7(4)، 1-11.
زارع، حسین. (1393). هنجاریابی مقیاس اجتماعی همجوشی شناختی گیلاندرز بر اساس الگوی بوهرنستات. فصلنامه پژوهش­های روانشناسی اجتماعی، 4(15)، 28-17.

سلیمانی، اسماعیل.، حبیبی، یعقوب. (1393). ارتباط تنظیم هیجان و تاب‌آوری با بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان، فصلنامه روان شناسی مدرسه، 3(4)، 51-72.

سیدی، م.، داستانی، م. (1402). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر سرمایه‌های روان‌شناختی و سلامت روان مادران کودکان ناتوان ذهنی. مجله روان شناسی بالینی و شخصیت، 21(2)، 324-311.
صالحی، ح.، جهانگیری، ع.، بخشی پور، ا. (1400). مقایسه ی اثربخشی زوج درمانی شناختی-رفتاری و زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش دلزدگی زناشویی زوجین. سلامت جامعه، 15(1)، 19-29.
عباسی، س.، دوکانه ای فرد، ف.، و شفیع آبادی، ع. (1397). مقایسه ی اثربخشی درمان هیجان محور و درمان شناختی رفتاری بر انسجام خانوادگی و رضایت زناشویی همسران جانباز شهرستان خرم آباد. مجله علوم روانشناختی، 17(71)، 823-829.
فرجی، ش.، آگاه هریس، م.، شیبانی، ح. (1400). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر طرحواره‌های ناسازگار اولیه در زنان با مشکلات زناشویی. روان پرستاری، 9(2)، 30-40.
فرهادی، طاهره.، اصلی‌آزاد، مسلم.، شکرخدایی، نیلوفرسادات. (1397). اثربخشی درمان ذهن آگاهی بر کارکردهای اجرایی و همجوشی شناختی نوجوانان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی، مجله توانمندسازی کودکان استثنایی، 9(4)، 92-81.
کاشانی لطف آبادی، م.، ابوذریان، س.، فرنوش، م.، محمدی، ا.، هاشمی، ب.، سالارحاجی، ا. (1400). تاثیر گروه درمانی شناختی رفتاری مهارت های شناختی رفتاری بر علائم افسردگی و اضطراب زنان مبتلا به اسکیزوفرنی مزمن بستری در بیمارستان حجازی مشهد. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن سینا، 29(2)، 146-159.
کیائیان موسوی، ف.، مفاخری، ع.، و محمدزاده ابراهیمی، ع. (1401). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری با درمان فعال سازی رفتاری بر درماندگی آموخته شده و تنظیم شناختی هیجان در افراد دارای نشانه های افسردگی. فیض، 26(2)، 156-165.
مبشر، ز.، باقری، ن.، عباسی، م.، تنها، ز. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان تلفیقی بر خوددلسوزی و خودتنظیمی هیجانی در بیماران قلبی. اطلاع رسانی پزشکی نوین، 7(4)، 33-43.
مظفری، والیه. (1398). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تاب‌آوری و کنترل هیجانی همسران جانباز اعصاب و روان، مجله طب جانباز، ۱۱(۲)، ۶۱-۶۶.
مظفری، والیه.، قربان شیرودی، شهره.، شفیع آبادی، عبدالله. (1401). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان فراتشخیصی یکپارچه‌نگر بر دلزدگی زناشویی، نظم‌جویی شناختی هیجان، تمایزیافتگی و تاب‌آوری روان‌شناختی همسران جانبازان. رساله دوره دکتری تخصصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.
مغانلو، مهناز.، حسینی، سیده معصومه. (1398). پیش‌بینی همدلی عاطفی همسران جانبازان براساس راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و تاب‌آوری، طب جانباز، ۱۱، ۹۳-۹۹.

Antle, B.F., Owen, J.J., Eells, T.D., Wells, M.J., Harris, L.M., Cappiccie, A., Wright, B., Williams, S.M., Wright, J.H.(2019). Dissemination of computer-assisted cognitive-behavior therapy for depression in primary care. Contemporary Clinical Trials, 78, 46-52.

Asarnow, L.D., Manber, R.(2019). Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia in Depression. Sleep Medicine Clinics, 14(2), 177-184.
Bardeen, J.R., Fergus, T.A. (2016). The interactive effect of cognitive fusion and experiential avoidance on anxiety, depression, stress and posttraumatic stress symptoms. Journal of Contextual Behavioral Science, 5(1), 1-6.
Benfer, N., Bardeen, J.R., Clauss, K.(2018). Experimental manipulation of emotion regulation self-efficacy, Effects on emotion regulation ability, perceived effort in the service of regulation, and affective reactivity. Journal of Contextual Behavioral Science, 10, 108-114.
Bodenlos, J.S., Hawes, E.S., Burstein, S.M., Arroyo, K.M. (2020). Association of cognitive fusion with domains of health. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 9-15.
Coleman, E., Rice, M., Smith, T.S. (2023). Addressing Anxiety in Primary Care With Cognitive Behavioral Therapy. The Journal for Nurse Practitioners, 19(4), 1045-1049.

Edmonds, M., McCall, H., Dear, B.F., Titov, N., Hadjistavropoulos, H.D.(2020). Does concurrent medication usage affect patient response to internet-delivered cognitive behaviour therapy for depression and anxiety? Internet Interventions, 19, 100-106.

Flynn, M.K., Hernandez, J.O., Hebert, E.R., James, K.K., Kusick, M.K. (2018). Cognitive fusion among hispanic college students: Further validation of the Cognitive Fusion Questionnaire. Journal of Contextual Behavioral Science, 7, 29-34.
Gillanders, D., Ashleigh, K.S., Margaret, M., Kirsten, J.(2015). Illness cognitions, cognitive fusion, avoidance and self-compassion as predictors of distress and quality of life in a heterogeneous sample of adults, after cancer. Journal of Contextual Behavior Science, 4, 300-311.
Granero, R., Fernandez-Aranda, F., Mestre-Bach, G., Steward, T., Bano, M., et al. (2017). Cognitive behavioral therapy for compulsive buying behavior: Predictors of treatment outcome. Europe Psychiatry, 39(11), 57-65.
Gross, J.J., John, O.P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348–362.
Herwig, U., Opialla, S., Cattapan, K., Wetter, T.C., Jäncke, L., Brühl, A.B. (2018). Emotion introspection and regulation in depression. Psychiatry Research, Neuroimaging, 277, 7-13.
Joormann, J., Stanton, C.H.(2016). Examining emotion regulation in depression, A review and future directions. Behavior Research and Therapy, 86, 35-49.
Kirwan, M., Pickett, S. M., Jarrett, N.L. (2017). Emotion regulation as a moderator between anxiety symptoms and insomnia symptom severity. Psychiatry Research, 254, 40-47.
Kline, G., Honaker, J., Joseph, A., Scheve, K. (2001). Analyzing Incomplete Political Science Data:  An Alternative Algorithm for Multiple Imputation. American Political Science Review, 95(2), 49-69.

Li, D., Li, D., Wu, N., Wang, Z.(2019). Intergenerational transmission of emotion regulation through parents' reactions to children's negative emotions, Tests of unique, actor, partner, and mediating effects. Children and Youth Services Review, 101, 113-122.

Li, J., Jin, J., Xi, S., Zhu, Q., Chen, Y., Huang, M., He, C.(2019). Clinical efficacy of cognitive behavioral therapy for chronic subjective tinnitus. American Journal of Otolaryngology, 40(2), 253-256.

Malesza, M. (2019). Stress and delay discounting, The mediating role of difficulties in emotion regulation. Personality and Individual Differences, 144, 56-60.

Nesset, M.B., Bjørngaard, J.H., Whittington, R., Palmstierna, T. (2021). Does cognitive behavioural therapy or mindfulness-based therapy improve mental health and emotion regulation among men who perpetrate intimate partner violence? A randomised controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 113, 1037-1041.

Oar, E.L., Johnco, C., Ollendick, T.H.(2017). Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety and Depression in Children and Adolescents. Psychiatric Clinics of North America, 40(4), 661-674.

Perrotta, D., Perri, R.L. (2022). Mini-review: When neurostimulation joins cognitive-behavioral therapy. On the need of combining evidence-based treatments for addiction disorders. Neuroscience Letters, 777, 1365-1369.
Powers, M.B., De Kleine, R.A., Smits, J.A.J.(2017). Core Mechanisms of Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety and Depression: A Review. Psychiatric Clinics of North America, 40(4), 611-623.
Zhang, C., Zhang, R., Lu, Y., Liu, H., Kong, S., Baker, J.S., Zhang, H. (2021). Occupational stressors, mental health, and sleep difficulty among nurses during the COVID-19 pandemic: The mediating roles of cognitive fusion and cognitive reappraisal. Journal of Contextual Behavioral Science, 19, 64-71.
مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دوره 67، شماره 2
خرداد-تیر1403
خرداد و تیر 1403
صفحه 661-676

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار