بررسی الگوهای انتروپومتریک لب به عنوان یک مارکر تشخیصی در بیماران مرد مبتلا به اوتیسم در اقوام فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ازاد

2 استاد/دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار روانپزشکی کودکان و نوجوانان، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

4 استادیار گروه زیست شناسی سلولی تکوینی. دانشگاه ازاد اسالمی،گروه زیست شناسی، واحد مشهد، ایران

چکیده

مقدمه
اختلالات طیف اوتیستیک سندرمی با نقص مداوم در ارتباطات، تعاملات اجتماعی، علایق محـدود وسایر علائم رفتاری می­باشد که پیش آگهی نامساعدی داشته و عـوارض و مـشکلات متعـددی را بـه همـراه دارد. آنتروپومتری علمی است که ابعاد خطی و زاویه‌های اندام‌های بدن را روی افراد زنده مورد سنجش قرارمی­دهد. آگاهی از ویژگی‌های طبیعی کیفی و کمی لب­ها ممکن است اطلاعات مفیدی در زمینه­های مدیکال انتروپومتری ارائه دهد. لذا برای شناسایی افراد و توسعه تحقیقات مدیکال انتروپومتری می­توان ازاختصاصات آنتروپومتری لب‌ها استفاده نمود. در این پژوهش هدف اصلی بررسی امکان ارتباط موارد فوق است.
روش کار
 شروع کار در یک بازه زمانی 6 ماهه از انتهای سال 1394 تا ابتدای سال 1395، تعداد 37 کودک مذکر 18-3 ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیستیک و 43 کودک سالم مذکر 3-16 که دو گروه از اقوام فارس ساکن مشهد بودند مورد بررسی قرارگرفت. این افراد فاقد التهاب، تبخال ویا ناهنجاری­هایی مانند شکاف لب بودند. اندازه‌های آنترپومتریک عرض دهان (ch-ch)، عرض فیلتروم(cph-cph)، طول فیلتروم(sn-ls)، ارتفاع ورمیلیون لب بالا((ls-sto، ارتفاع ورمیلیون لب پایین(sto-li)، ارتفاع کل ورمیلیون(ls-li) و مساحت کل لب بر روی تصاویر کامپیوتری و توسط نرم­افزار MIP اندازه گیری شد. داده­ها توسط نرم­افزار SPSS، مدل­های همبستگی و آزمون­های ANOVA از نظر آماری بررسی شدند(001/0p<).
نتایج
 بررسی ابعاد لب در افراد مبتلا مذکر به اوتیسم نژاد فارس در مقایسه بین دو گروه بیمار و سالم متغیرهای عرض دهان، ارتفاع لب بالا، ارتفاع کل لب و مساحت کل لب در گروه بیماران بیشتر از گروه سالم می­باشد در حالی­که ارتفاع لب تا بینی اافراد گروه سالم از گروه بیمار بیشتر می­باشد، متغیرهای ارتفاع لب پایینی و عرض فیلتروم در دو گروه مذکور تقریبا مساوی می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of anthropometry pattern of lips as a diagnostic marker for individual man with autism in the fars Families

نویسندگان [English]

  • Hasan Shokri 1
  • Naser Mahdavishahri 2
  • Fatemeh Moharreri 3
  • Jina Khayatzade 4
1 azad university
3 Assistant Professor of Child and Adolescent Psychiatry, Psychiatry and Behavioral Sciences Research Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad,
4 Phd , Assistant Professor of developmental Cell Biology. Islamic Azad Univercity, Mashhad Branch Depaetment of Biology Mashhad Iran
چکیده [English]

Introduction: Autistic spectrum disorders syndrome with continuous failure in communication, social interaction, limited interests and other behavioral symptoms and bad prognosis is associated with multiple complications and problems.Anthropometry is the science of linear and angular dimensions measurment on live skeletal system. Knowledge of quantitative and qualitative characteristics of the lips may provide useful information in various medical fields. Therefore, in order to identify individuls and develop anthropometric medical reserch anthropometric features of the lips can be used. In is research the main goal was  to examine the possibility of the above-mentioned relationship.
Procedure:In this research, in a 6-month period from the end of 1394 to the beginning of 1395 , a number of 37 male  children 3-18 years old with autistic spectrum disorders and 43 healthy male children 3-16, who were residing in Mashhad Persian ethnic groups, were studied.
These people did not have inflammation, herpes simplex, or congenital malformations such as cleft lip.. Anthropometric measurement of  the width of the mouth (ch-ch), filtrum width (cph-cph), length filtrum (sn-ls), Vermilion height of the upper lip (ls-sto), lower lip Vermilion height (sto-li), total height (ls-li) and total area Vermilion lips on Computer-generated images and MIP software, were measured. Data were evaluated statistically using SPSS software, polynomial regression and ANOVA models (P<0.001).
Results:Investigation of lips dimensions in Persian  males with autism compared between the two groups of patients and healthy subjects.
Mouth width variables, upper lip height, the height of the lips and lip area are more in the group of patients than in healthy group, while the height of lip to the nose of healthy people is more in patient groups. Lower lip height and filtrum width variables in two groups, are almost equal..
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Autistic
  • LipAnthropometry
  • Medical Anthropometry

مقدمه

اختلالات طیف درخودماندگی (اوتیستیک)[1] یک تـشخیص بـالینی بـا نقـص مـداوم در ارتباطـات، تعـاملات اجتماعی، علایق محدود و رفتارهای تکراری و سایر علایم رفتاری دیگر می­باشد شیوع این اختلال در دهه گذشته به دلیل تغییر تعریف اختلال اوتیسم (درخودماندگی) از یک اختلال واضـح به طیف بیماری افزایش یافته است (1-2).

این اختلالات معمولاً در اوایل کودکی مشخص می­شوند. علت آن کاملاً مـشخص نیـست امـا نقـش عوامـل ژنتیکی، محیط و اختلالات بیوشیمیایی را مطرح کرده­اند (1-2).

کودکان ممکن است بر اساس سطح عملکرد اجتماعی خود ارزیابی شوند که پایین­ترین سطح آن به صـورت گنگی (موتیسم) و انزوای اجتماعی است و بالاترین سطح که در سن بالاتری دیده می­شود کودکـانی هـستندکه تعاملات اجتماعی دارند ولی به صورت متفاوتی از دیگران می­باشد که آن­را فعال ولی عجیب[2] گویند (1-3).

اختلالات طیف اوتیستیک سیری طولانی و پیش آگهی نامساعدی دارند. این اخـتلالات مـادام العمـر بـوده وعوارض و مشکلات عدیده­ای را در خانواده و جامعـه بـه همـراه دارنـد. تقریبـاً دو سـوم بالغین مبتلا دچار معلولیت شدید بوده و تمام عمر خود را در وابستگی کامل به خانواده و مؤسـسات خـاص به سر می­برند (1-3).

بدین منظور و برای افزایش کیفیت زندگی این بیماران، درمان شدید و زودرس آن­ها اهمیت ویژه­ای در پـیش آگهی بیماران دارد (1-3). 

مطالعات متعددی در مورد درمان­های دارویی و غیردارویی اختلالات طیف اوتیستیک به کار رفته اسـت. هـیچ درمان قطعی موثری شناسایی نشده است و دارو درمانی فقط در کاهش علامتی بیماری به کار می‌رود. (2-4).

آنتروپومتری از دو واژه یونانی آنتروپو[3] به معنای انسان ومتری[4] به معنای سنجش تشکیل شده است آنتروپومتری شاخ­های ازبیومتری می­باشد که فقط شامل انسان میشود. مفهوم عمومی این علم بدست آوردن و اندازه‎گیری ابعاد و اندازه‎ی بدن است (5-6).

مطالعه الگوهای تکوین و اختصاصات آنتروپومتری لب در سنین مختلف معیارهایی را به ما ارائه می­دهد که می­توان از آن برای ترمیم ناهنجاری­های مختلف استفاده کرد. همچنین دانستن تغییرات آنتروپومتریک مختلف در لب در سنین مختلف نه تنها می­تواند در طرح درمان، زمان جراحی و نوع آن کمک کننده باشد بلکه در پیش­بینی تغییرات بعدی در ناحیه جراحی شده نیز می­تواند موثر باشد. به علاوه برای انجام جراحی­های فک و صورت(ارتوگناتیک)لازم است استانداردهای بافت نرم صورت مثل لب­ها مشخص باشد. از طرفی دیگر مطالعه الگوهای مورفولوژی و تکوین لب می­تواند در مطالعات انسان شناسی زیستی حائز اهمیت باشد. لذا از آنجا که پارامترهای آنتروپومتری براساس سن، جنس، موقعیت جغرافیایی و ویژگی­های نژادی گونه‎ی انسان متفاوت هستند، مطالعات آنتروپومتریک باید برای هر جمعیت براساس سن و جنس به صورت جداگانه انجام شود. چنین تحقیقاتی گاهی در دانش مدیکال انتروپومتری می تواند حائز اهمیت باشد (6).

تکوین طبیعی سر و صورت در دوران جنینی از طریق مجموعه­های از حوادث بسیار هماهنگ و از پیش برنامه­ریزی شده اتفاق میافتد. طی این فرایندها، اکتودرم سری در تشکیل صورت و حفره دهانی شرکت میکند. در هفته سوم سلول­های ستیغ عصبی تکثیر و مهاجرت می­کنند و برجستگی را ایجاد می­کنند که به تدریج دهان و سایر ساختارهای صورت را تشکیل می­دهد. در هفته ششم، لب بالایی ایجاد می­شود(6).

با توجه به اینکه تکوین مغز نیز از همین ناحیه اکتودرم سری در هفته های سوم تا هفتم انجام میشود و در بیماران اوتبسمی چون احتمال این می­رود که مغز در تکوینش دچار نقص باشد به دنبال کشف رابطه­ای بین تکوین لب و ایجاد بیماری اوتیسم بران شدیم که چنین پژوهشی را انجام دهیم.

تاکنون هیچ تحقیقی که در ارتباط با انتروپومتری و بیماری اوتیسم باشد در هیچ جای ایران و جهان انجام نشده است. ولی در موضوعات مشابح مثل چیلوسوپی و اوتیسم تحقیقات زیادی موجود می‌باشد

Fisher در سال 1902 اولین شخصی بود که به توصیف خطوط لب پرداخت (7).

Daenecke و همکاران در سال 2006 رتفاع لب بالا و طول فیلتروم در افراد برزیلی 7-11 ساله بررسی کردند(8).

جهان بین و همکاران در سال 1389 به بررسی کمپلکس لب- بینی در پسران 11-17ساله‎ی شهر مشهد پرداختند(6)

Sforza و همکاران در سال 2011 به ارزیابی سه بعدی از مورفولوژی لب در افراد مبتلا به سندروم داون شمال سودان پرداختند(9).

اهداف و فرضیات

هدف کلی

اجرای چنین پژوهشی و بدست آوردن چنین اطلاعاتی به منظور توسعه تحقیقات بنیادی مدیکال آنتروپومتری، توسعه دانش پایه پیش­اگهی وکلینیکال در زمینه های درماتوگلیفیک، جمع­آوری ارشیوی از خصوصیات و اطلاعات چیلوسکوپی و فتوگرافیک در الگوهای لب در بیماران مبتلا به اوتیسم و به منظور برنامه‎ریزی­های پیشگیری و پیش‎آگاهی و درمانی می­تواند کاربرد داشته باشد. مطالعه، بررسی و آنالیز چیلوسکوپی در موضع الگوهای لب بخشی از این پژوهش خواهد بود.

هدف اختصاصی

با توجه به اینکه در ایران و جهان هیچ تحقیقی در رابطه با الگوهای تکوین لب در بیماری اوتیسم انجام نشده است هدف اصلی اجرای این طرح بررسی و مطالعه رابطه الگوهای انتروپومتریک لب در بیماران مبتلا به اوتیسم اقوام فارس، و همچنین تهیه ارشیوی مشخص از بیماران این نژاد است. چنین اطلاعاتی در پیش اگهی تشخیص‎های روانپزشکی،پزشکی و برنامه ریزی­های درمانی و توسعه دانش پایه در زمینه چیلوسکوپی و مدیکال آنتروپولیوژی و ژنتیک انسانی حائز اهمیت خواهد بود.

روش کار

این مطالعه به­صورت مورد شاهدی بوده و نمونه­گیری آن به صورت متقاطع انجام شده است. این مطالعه در بازه زمانی 6 ماهه از ابتدای زمستان سال 1394 تا ابتدای بهار سال 1395در مشهد انجام شده است. در این مطالعه، کودکان مذکر مراجعه­کننده به بخش و درمانگـاه بیمارسـتان ابـن سـینا و کودکان مدرسه‎های خاص نگهداری اوتیسم تحت تکفل بهزیستی و آموزش و پرورش استثنایی و مراکز خصوصی شهر مشهد کـه تشخیص اختلالات طیف در خودماندگی یا اتیستیک را داشتند، و معیارهای ورود بـه مطالعـه را دارا بودنـد، وارد و این پژوهش شدند و با توجه به محدود شدن مطالعه به بررسی افراد متعلق به قومیت فارس، قومیت افراد مبتلا نیز سوال شد همچنین عدم رضایت به حضور در پزوهش و ابتلا به اختلالات شدید طبی و وجود زخم تبخال و جراحی در روی لب­ها و سنین غیر از دامنه مورد نظر در طرح، معیارهای خروج از مطالعه می باشد.با توجه به عدم وجود مقاله مشابه به صورت متقاطع دوسوکور بر روی این طرح مورد مطالعه و نیز با توجـه به تعداد بیماران در دسترس، حجم نمونه در این پژوهش به صـورت پـایلوت روی دو گروه سالم (شاهد) و بیمار انجام شد. گروه اول 37کودک و نوجوان و پسر در طیف سنی 3-18 سال بـا تـشخیص یکـی از اخـتلالات طیـف اوتیـستیک کـه توسـط دو روانپزشک فوق تخصصی اطفال تأیید شده بودند، انتخاب گردیدند. و با توجه به محدود شدن مطالعه به بررسی افراد متعلق به قومیت فارس، قومیت افراد مبتلا نیز سوال شد.

گروه دوم شاهد یا کنترل نیز از میان افراد سالم که مبتلا به این ناهنجاری نبودند که از مدارس ابتدای و متوسطه اول آموزش و پرورش مشهد انتخاب شده اند و همچنین نداشتن خواهر یا برادر مبتلای آن­ها تایید شد، به صورت تصادفی انتخاب شدند. این گروه شامل 43کودک و نوجوان پسر در طیف سنی 3-18 سال و همگی دارای قومیت فارس بودند.

از کلیه والدین شرکت کنندگان، رضایت نامه آگاهانه جهت شرکت در طـرح تحقیقـاتی کـسب شـد.

در عکس برداری از افراد سعی شد حالت طبیعی سر طوری باشد که در آن تقارن صورت حفظ شود و در عکس هر دو طرف صورت به یک میزان مساوی دیده شود. همچنین فرد به دوربین نگاه کند و خنده یا تبسم یا گریه یا اخم یا حالات دیگر در چهره دیده نشود و همچنین فرد سرش را طوری نگه دارد که سر به طرف بالا یا پایین متمایل نباشد، که البته برای رسیدن به چنین عکسی در بیشتر موارد ناچار شدیم تا از افراد بارها عکس برداری کنیم تا به عکس مناسب که تمام شرایط را لازم را داشته باشد برسیم(6).

پس از اتمام این مرحله، پارامترهای آنترپومتریک بر روی صورت توسط نرم­افزارMIP اندازه­گیری شد.این مرحله که یکی از مراحل بسیار حساس و دقیق کار است، با دقت زیاد و صرف وقت کافی انجام شد و نتایج و اعداد به دست آمده که با دقتی معادل با 449/4 رقم اعشار به دست آمدند، استخراج و وارد نرم افزار Excel شدند. سپس داده­های به دست آمده وارد نرم­افزار SPSSبرای بررسی­­­­­های آماری شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از مدل­های هو آزمون­های Anova استفاده شد و نتایج به دست آمده به صورت نمودارهایی برای متغیرهای مختلف در سنین متفاوت رسم شد.

پس از قرار دادن متر در زیر لب هر فرد، از او یک عکس دیجیتالی گرفته شد و سپس به کمک نرم­افزارهای یاد شده عملیاتی بر روی هر عکس انجام شد و فواصل مختلف روی لب اندازه‎گیری شد. فواصل اندازه‎گیری شده در این تحقیق عبارتند از:

1. اندازه‎گیری عرض دهان(ch-ch)

2. اندازه‎گیری عرض فیلتروم(cph – cph)

3. اندازه‎گیری ارتفاع لب بالا(ls-sto)

4.اندازه‎گیری ارتفاع لب پایین (Sto-li)

5.اندازه‎گیری ارتفاع کل لب (ls-li)

6.اندازه‎گیری فاصله لب تا بینی(sn-ls)

      7.اندازه‎گیری مساحت کل لب(total area)(9)(شکل1).



[1]. Autistic Spectrum disorders

[2]. Active but odd

[3].Anthropo

[4].Metric

برای مطالعه انتروپومتریک لب­ها نیز عکس­ها به کامپیوتر منتقل و با استفاده از نرم افزار MIP الگوی هر لب بررسی شد(شکل6-3). سپس هر عکس به شش ناحیه تقسیم شد( هر لب به سه ناحیه) این ناحیه ها عبارتنداز: راست بالایUR[1]) میانه بالایی([2]UM)چپ بالایی([3]UL)راست پایینی([4]LR)میانه پایینی([5]LM)چپ پایینی([6]LL )هر ناحیه به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت و فراوانی هر الگو در هر ناحیه به دست آمد(10) (شکل2).



[1] Upeer right

[2]. upper middle

[3].upper left

[4].lower right

[5].lower middle

[6].lower left

نتایج

 

پس از انتقال عکس­ها به کامپیوترو بررسی توسط نرم ­افزارMIP الگوهای انتروپومتریک هر لب بررسی شد (اشکال 6-3) نمودار 2و 3 فراوانی الگوهای انتروپوکتریک لب را در مقایسه دو گروه سالم وبیمار نشان می­دهد.

از بررسی‌های به عمل آمده در تحقیق حاضر می­توان به این نتیجه رسید که براساس آزمون دانکن رشد بخش­های مختلف لب در سنین مختلف فرد به صورت یکنواخت رخ نمی­دهد. در بعضی از سنین با رشد بیشتر و در بعضی از سنین با تغییرات کمتری اتفاق می­افتد.

همبستگی مستقیم ومعنی­داری بین سن و عرض دهان، عرض فیلتروم، ارتفاع لب بالا، ارتفاع لب پایین، ارتفاع کل لب، ارتفاع لب تا بینی و مساحت کل لب می‌باشد. در واقع با افزایش سنین مقدار هفت پارامتر نیز بیشتر می‌شود.

در مقایسه بین دو گروه بیمار و سالم متغیرهای عرض دهان، ارتفاع لب بالا، ارتفاع کل لب و مساحت کل لب در گروه بیماران بیشتر از گروه سالم می­باشد در حالی­که ارتفاع لب تا بینی اافراد گروه سالم از گروه بیمار بیشتر می­باشد،متغیرهای ارتفاع لب پایینی و عرض فیلتروم در دو گروه مذکور تقریبا مساوی می­باشد.

بحث

آگاهی از ویژگی­های طبیعی کیفی و کمی از دهان و لب­ها ممکن است اطلاعات مفیدی در زمینه­های مختلف پزشکی ارائه دهد. مثلا داده­های مرجع برای درمان­های جراحی و ارتودونسی در ناهنجاری­های دندانی ضروری است. همچنین ترمیم صورت به اطلاعات جمع­آوری شده از افراد زنده در محدوده سنی گسترده نیاز دارد.

تنوع قومی و نژادی ملل مختلف از یک سو و همسان نبودن ویژگی­های سفالومتریک کودکان و بالغین از سوی دیگر، ایجاب می­کند که برای طرح­ریزی درمان افراد مختلف از معیارهای خاص و تعریف شده استفاده شود. از آنجا که شکل لب­ها و روابط دندانی در هر نژادی با سایر نژاد ها متفاوت می­باشد، ارزیابی و به دست آوردن استانداردهای سفالومتریک در هر نژاد از اهمیت خاصی برخوردار می­باشد و باعث تشخیص و طرح درمان صحیح تر از آن نژاد می­گردد (11).

یکی از مهم­ترین کاربردهای این دانش، مقایسه و بررسی تکوین و تکامل در یک محدوده ودامنه خاصی از افراد یک جامعه با اندازه­گیری­های دقیق و تعیین چگونگی رشد و نمو آن می­باشد. از طرفی به دلیل تاثیر فاکتورهای نژادی، سنی، جنسی، تغذیه­ای، اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی روی اندازه ابعاد بدن، تعمیم مطالعات آنتروپومتریک لب سایر کشورها نسبت به کشور ما امکان پذیر نمی­باشد. لذا با توجه به فاکتورهای ذکر شده، تکوین طبیعی سر و صورت در دوران جنینی از طریق مجموعه­های از حوادث بسیار هماهنگ و از پیش برنامه­ریزی شده اتفاق میافتد. طی این فرایندها، اکتودرم سری در تشکیل صورت و حفره دهانی شرکت می­کند. در هفته سوم سلول­های ستیغ عصبی تکثیر و مهاجرت می­کنند و برجستگی را ایجاد می­کنند که به تدریج دهان و سایر ساختارهای صورت را تشکیل می­دهد. در هفته ششم، لب بالایی ایجاد میشود(6).

با توجه به اینکه تکوین مغز نیز از همین ناحیه اکتودرم سری در هفته­های سوم تا هفتم انجام میشود و در بیماران اوتبسمی چون احتمال این میرود که مغز در تکوینش دچار نقص باشد به دنبال کشف رابطه­ای بین تکوین لب و ایجاد بیماری اوتیسم بران شدیم که چنین پژوهشی را انجام دهیم.

مطالعه حاضربه منظور اندازه­گیری ابعاد لب و بررسی روند تغییرات این ابعاد بر روی بیماران مبتلابه اوتیسم 3-18 ساله نژاد فارس ساکن مشهد صورت گرفت.

نکته مورد توجه در تحقیق حاضر، هم­راستا با تحقیقاتsforza و همکاران این است که بخش­های مختلف لب درجات متفاوتی از رشد و نمو را نشان می­دهند. به این معنی که تمام بخش­های لب در سنین مختلف با یک الگوی ثابت و مشخص رشد نمی­کنند، بلکه بعضی بخش­ها بیشتر و بعضی بخش­ها کمتر رشد می‌کنند.

رشد و نمو لب­ها یک فرایند بلوغی نبوده و تدریجی و طی سال­های متمادی صورت می­گیرد، این پدیده مستلزم وقوع تغییرات متفاوت اما هماهنگ لب و از طرفی مرتبط با سن می­باشد.

شکل و اندازه لب­ها در جمعیت­های مختلف دارای تنوع و تفاوت­های زیادی است. لب­های نازک در اروپای قفقازی، لب­های ضخیم یا بسیار ضخیم در سیاهان و لب­های ترکیبی معمولا در شرقی­ها دیده می‌شود. لب­های متوسط، از 8-10 میلی­متر، رایج­ترین نوع هستند(8).

بعضی از ناهنجاری­های سیستم عصبی که دارای زمینه­ی ژنتیکی نیز هستند مانند اسکیزوفرنیا، با الگوهای انتروپومتریک ارتباط معناداری دارند. ناهنجاری اوتیسم نیز یک اختلال چند عاملی است که هم تحت تاثیر محیط و هم ژنتیک است (12). اما درباره­ی منشا دقیق آن اطلاعات کمی در دسترس است و برای تشخیص بالینی آن هیچ علامت زیستی قطعی وجود ندارد. فقط می­­توان بر مبنای علایم بالینی که در بخش ارتباط، روابط اجتماعی و رفتارهای کلیشه­ای وجود دارد آن را تشخیص داد. همچنین اختلالات رشدی و عصب شناختی آن در آغاز کودکی رخ می­دهد و تشخیص زود هنگام آن به یافتن روند درمانی مناسب کمک شایانی می­کند(13). با توجه به تغییر ناپذیری الگوهای درماتوگلیفیک از ابتدای تولد تا پایان طول عمر فرد و همچنین تعیین آسان این الگو ها در فرد، در صورت وجود ارتباط معنادار بین الگوها و خطر ابتلا به اختلال اوتیسم می‌توان از این الگوها برای تشخیص افراد مبتلا استفاده کرد. براساس جستجو در اینترنت تا کنون هیچ مطالعه‌ای که ارتباط این الگوهای انتروپومتریک لب و خطر ابتلا به بیماری اوتیسم را در ایران و هیچ جای جهان مورد بررسی قرار دهد مشاهده نشده است. ولی تحقیقات مشابه‌ای در سایر بیماری‌ها در دیگر نقاط دنیا انجام شده است.

از بررسی­های به­عمل آمده در مطالعه حاضر می­توان به این نتیجه رسید که بر اساس آزمون دانکن رشد بخش­های مختلف لب در سنین مختلف فرد به صورت یکنواخت رخ نمی­دهد. در بعضی از سنین با رشد بیشتر و در بعضی از سنین با تغییرات کمتری اتفاق می افتد. به نظر می­رسد این الگوی تغییرات رشد و نموی عرض دهان در مطالعه حاضر با نتایج مطالعه­ای که sfortzaو همکاران روی زنان ایتالیایی(80-3 سال) انجام داد، با وجود تفاوت در قوم و نژاد، هم خوانی دارد (9).

Sforzaو همکاران در سال 2011 به ارزیابی سه بعدی از مورفولوژی لب در افراد مبتلا به سندروم داون شمال سودان پرداختند. فنوتیپ صورت با تغییرات کروموزومی و ژنتیکی تغییر می­کند. معمولا از ویژگی­های فنوتیپی خاص برای تشخیصات بالینی استفاده می­­شود. از جمله تغییراتی که در سندروم داون اتفاق می‌افتد: عرض دهان((ch-ch و عرض فیلتروم(cph-cph) و ارتفاع لب بالا((sn-ls، به طور معناداری کاهش می‌یابد، در صورتی که ارتفاع ورمیلیون لب بالا( (ls-stoو ارتفاع ورمیلیون لب پایین((sto-li به طور معناداری افزایش می­یابد. در این مطالعه در مقایسه بین دو گروه بیمار و سالم متغیرهای عرض دهان، ارتفاع لب بالا، ارتفاع کل لب و مساحت کل لب در گروه بیماران بیشتر از گروه سالم می­باشد. در حالی­که ارتفاع لب تا بینی افراد گروه سالم از گروه بیمار بیشتر می­باشد،متغیر های ارتفاع لب پایینی و عرض فیلتروم در دو گروه مذکور تقریبا مساوی می­باشد که این تقییرات با تحقیقات Sforza تقریبا همخانی دارد (9).

شاید این نتایج حاصل تغییر میزان بیان ژن­های موثر بر رشد و نمو لب­ها در تشکیل اجزای بافت­شناسی مربوطه (از جمله رشته­های کلاژن، بافت الاستیک، لایه های عضلانی و...) باشد. به نظر می­رسد برای توجیه مکانیسم­های موثر بر تغییرات الگوی رشد و نموی لب بین اقوام متفاوت نیاز به بررسی­های بافت­شناسی مقایسه­ای لب در بین این اقوام و نیز بررسی بیان ژن­های مربوطه دارد. با توجه به این که تشکیل اندام­ها به­عنوان صفات چند ژنی و مولتی فاکتوریال هستند، ممکن است عوامل محیطی جغرافیایی و تغذیه‌ای بر نحوه بیان ژن‌ها و فنوتیپ اندام­ها اثر گذارد، لذا مناسب‌تر است که گزارش عوامل جغرافیایی و تغذیه­ای هر قوم در تحقیقات فوق مدنظر و مورد بحث و تفسیر قرار گیرد.


نتیجه گیری

در مقایسه بین دو گروه بیمار و سالم متغیر های عرض دهان، ارتفاع لب بالا، ارتفاع کل لب و مساحت کل لب در گروه بیماران بیشتر از گروه سالم میباشد در حالیکه ارتفاع لب تا بینی اافراد گروه سالم از گروه بیمار بیشتر می باشد،متغیر های ارتفاع لب پایینی و عرض فیلتروم در دو گروه مذکور تقریبا مساوی میباشد.

با توجه به اولین پژوهش در دنیا در این حیطه و همچنین حجم نمونه کم و بررسی این پژوهش فقط در اقوام فارس مذکر نمی­توان به صراحت معنی­دار بودن این یافته­ها را به­صورت یک لند مارک در تشخیص بیماری اوتیسم تاکید کرد.

امید است در طرح های مشابه آینده، برای تکمیل بانک اطلاعاتی آنتروپومتری لب در اقوام فارس ایران جوامع آماری گسترده در هریک از نژادهای ترک، بلوچ، کرد وانواع دیگری از بیماری­ها تهیه گردد.

تشکر و قدر دانی

از کلیه ارگان­های همکاری کننده در این طرح، به­خصوص اداره آموزش و یرورش استثنایی مشهد، دبستان استثنایی ویژه اتیسم مهر کاظم، مهدکودک خصوصی اوتیسم ایثار مشهد صمیمانه سپاسگزاری می­شود.

1. Volkmar F, Klin A, Schultz R, State M. Pervasive developmental disorders. In: Sadock BJ, Sadock VA, Ruiz P, editors. Kaplan & Sadock's comprehensive textbook of psychiatry. 9th ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins; 2009. P. 3540-59.
2. Sadock BJ, Sadock VA. Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry: pervasive developmental disorders. 10th ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins; 2007. P. 1191-205.
3. Wynn T, Brunetti S. Compounding naltrexone for the treatment of autism. Int J Pharm Compound 2009; 13:296-9.
4. Francis K. Autism interventions: a critical update. Dev Med Child Neurol 2005; 47:493-9.
5. Abolhasanzadeh A, Ahi A, Farzam Pour S, Masteri Farahani R. Investigation of soft classical about face of youth male 18-22 year-old in Tehran based on index prosopic in 2005. J Acad Res Tehran Univ Med Sci Islam Repub Iran 2010; 3:311-2 (Persian).
6. Baghayeripour M, Jahanbin A, Mahdavi Shahri N. Investigation of anthropometric dimensions lip-nose complex in boys 11-17 years in Mashhad using photographic analysis. Iran J Otorhinolaryngol 2010; 6:152-63.
7. Sahafian E, Jahanbin A. Anthropometric for medical and dental field. 4th ed. Tehran: Aftab Publication; 2000 (Persian).
8. Daenecke S, Bianchini EM, Silva VP. Medidas antropométricas de comprimento de lábio superior efiltro. Pró Fono Rev Atualiz Cient 2006; 18:249-58.
9. Sforza C, Grandi G, Binelli M, Dolci C, De Menezes M, Ferrario VF. Age- and sex-related changes in three-dimensional lip morphology. Forensic Sci Int 2010; 200:182.e1-7.
10. El Domiaty MA, Al-Gaidi SA, Elayat AA, Safwat MD, Galal SA. Morphological patterns of lip prints in Saudi Arabia at Almadinah Almonawarah province. Forensic Sci Int 2010; 200:179-e1-9.
11. Hasanzadeh GR, Abolhasani F, Jamehi B, Ghorbani MH. Compilation sedler, tams, medical embryology langman. 12th ed. Tehran: Arjmand Publishers; 2013. P. 342-53.
12. Gibbard WB. The use of complementary and alternative medicine by children and adolescents with autistic spectrum disorders. [Master Thesis]. Alberta: University of Calgary; 2005.
13. Bhattacharyya D, Ranjan R, Alisherov F, Choi M. Biometric authentication: a review. Int J Serv Sci Technol 2009; 2:13-28.