تدوین برنامه مداخله بهنگام مبتنی بر کارکردهای اجرایی و بررسی اثربخشی آن بر بهبود رشداجتماعی‌کودکان کم‌توان‌ ذهنی آموزش‌پذیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی کودکان استثنایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیارگروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران : نویسنده مسئول

3 استادیارگروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

4 دانشیارگروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

مقدمه
کارکردهای اجرایی را می‎توان چتر توانمندی‎های شناختی و اجتماعی دانست. بر این اساس کارکردهای اجرایی از جمله بازداری رفتاری، انعطاف پذیری، سازماندهی اطلاعات، هدف گذاری و خودنظارتی مسیر موفقیت تحصیلی و اجتماعی کودکان را فراهم می­کند، با این حال یافته‎های پژوهشی حکایت از آن دارد که کارکردهای اجرایی در کودکان کم توان ذهنی محدودیت‎ها و مشکلات اساسی دارد. بر این اساس هدف این پژوهش تدوین برنامه مداخله بهنگام مبتنی بر کارکردهای اجرایی و بررسی اثربخشی آن بر رشد اجتماعی کودکان کم­توان ذهنی آموزش­پذیر است.
روش کار
روش این پژوهش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‏آزمون و پیگیری با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش عبارتند از تمامی کودکان کم­توان­ذهنی آموزش­پذیر باهوشبهر 50 تا 70 که در دوره پیش دبستانی مدارس استثنایی شهر تهران مشغول به تحصیل هستند. از این میان تعداد 20 نفر با روش نمونه­گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و در دوگروه آزمایش(12 نفر) و گروه کنترل (8 نفر) تقسیم شدند. داده­های این پژوهش که با استفاده از نسخه نوین هوش­آزمای تهران- استنفورد- بینه و مقیاس درجه بندی مهارت‎های اجتماعی رشد اجتماعی(گرشام و الیوت) گردآوری شده­اند با استفاده از آزمون اندازه­گیری مکرر چندمتغیری توسط نرم افزار SPSS تحلیل شدند.
نتایج
یافته­های پژوهش حاکی از آن است برنامه مداخله بهنگام مبتنی بر کارکردهای اجرایی منجر به بهبود  معنی­دار (P=0.001) مهارت­های اجتماعی در میان کودکان کم­توان ذهنی گروه آزمایش شده است.
نتیجه ­گیری
با توجه به یافته­های این پژوهش، پیشنهاد می­شود، کارکردهای اجرایی با توجه به اهمیت بسیار زیادی که در عملکرد شناختی و اجتماعی کودکان کم توان ذهنی ایفا می­کنند، به عنوان ستون و محور مداخلات بهنگام در نظر گرفته شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development Of Early Intervention Program Based On Executive Functions And The Study Of Its Effectiveness On Social Performance Of Children With Intellectual Disability

نویسندگان [English]

  • Sedighe Rezaei 1
  • Zahra Eftekhari Saadi 2
  • Fariba Hafezi 3
  • Alireza Heydarei 4
1 PhD Student of Psychology and Education of Exceptional Children,Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Assistant Professor, Department of psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran,Author of Correspondefce
3 Assistant Professor, Department of psychology, Ahvaz Branch,Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
4 Associate Professor, Department of psychology, Ahwaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Abstract
Introduction: Executive functions can be considered as the umbrella of cognitive and social abilities. Accordingly, executive functions such as behavioral inhibition, flexibility, information organization, targeting, and self-monitoring can provide educational and social achievement for children, however, research findings suggest that executive functions in mentally retarded children have limitations and fundamental problems . Accordingly the purpose of this study is to develop a early intervention program based on executive functions and its effectiveness on improving social developmentof Children with intellectual disabilities.
Materials and Methods: The method of this research is experimental with pre-test, post-test and follow-up with the control group. The statistical population of this study is all children with a low educational level of 50 to 70 students who are studying in the pre-school period of exceptional schools in Tehran. Among them, 20 subjects were selected by non-random sampling method and divided into two groups (n = 12) and control group (n = 8). The data of this study, which were collected using the New Version of Tehran-Stanford-Binet Intelligence Scale and Social Growth Scale for Social Development (Gersham & Eliot), were using SPSS software for analyzed  MANCOVER repeated measures test.
Results: Results: The findings of the study indicate that early intervention program based on executive functions has led to a significant improvement
(p= 0.001) in social skills among performance of the Children with intellectual disabilities .
Conclusion: According to the findings, it is suggested that executive functions should be considered as a pillar and axis of early interventions, given the great importance they play in the cognitive and social functioning of children with intellectual disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Early intervention
  • Executive Functions
  • social performance
  • intellectual disabilities